SAF-T: Vergi için Standart Denetim Dosyası

• Avusturya

Avusturya Maliye Bakanlığı 2009 yılında SAF-T’yi uygulamaya koymuştur. Bu konuda ilk adımları atan en eski ülkelerden biridir. Şimdilik, vergi mükelleflerinin düzenli olarak (aylık, üç aylık veya yıllık) SAF-T raporları sunma zorunluluğu yoktur. Maliye Bakanlığı bir denetim talep ederse, ilgili mükellefler elektronik SAF-T belgelerini hazırlayacaklardır. Talep edilen format XML’dir ve bu XML; defteri kebir, envanterler, alacak hesapları, borç hesapları ve varlıkları içermelidir.

• Çekya

Çekya 2016 yılından itibaren SAF-T raporunu uygulamaya koymuştur. Bu rapor Çekya’daki tüm kayıtlı vergi mükelleflerini kapsamaktadır. SAF-T raporu, temel olarak KDV iadelerini içeren KDV Kontrol Beyanını içermelidir. Çek vergi mükellefleri aylık KDV beyanlarını bir sonraki ayın raporlama döneminden sonraki 25. günde sunacaklardır.

Çekya ayrıca uyumsuzluk için cezalar da uygulamaktadır. Bu cezalar, doldurulmamış KDV Kontrol beyannameleri veya yanlış beyannamelerden kaynaklanabilir. Cezalar 1.000 CZK – 50.000 CZK arasında değişebilmektedir.

• Fransa

Yapısı SAF-T’ye oldukça benzemekle ve temel amacı SAF-T’nin Fransız versiyonunu oluşturmak olmakla birlikte, yerel adı FEC (Fichier d’Ecritures Comptables) olarak adlandırılmaktadır. Fransız yetkililer tarafından 2014 yılının başında uygulamaya konulmuştur. Henüz zorunlu değildir, ancak vergi mükellefleri, yetkililerin talebi üzerine bir hesap yılı için raporu .txt formatında sunmalıdır. Muhasebe girişi başına yerine giririlmesi gereken rejime bağlı olarak 18-22 alan bulunmaktadır. Denetim bildiriminden sonra, vergi mükelleflerinin ibraz için 15 günü bulunmaktadır.

• Macaristan

Macaristan Maliye Bakanlığı (NAV) 2021 yılında SAF-T’yi uygulamaya koymuştur. Henüz zorunlu değildir, ancak vergi mükellefleri vergi dairesinin talebi üzerine sunmalıdır. SAF-T Macaristan, Macaristan’daki Gerçek Zamanlı Fatura Raporlamasından (RTIR) farklı bir raporlama türüdür. Rapor XML formatında olacaktır. Talep edilen 3 ana veri türü vardır:

1. Ana Veriler
2. İşlemsel Veriler
3. Raporlama Verileri

Macar vergi dairesi (NAV) SAF-T raporunu zorunlu hale getirmeyi planlamaktadır, ancak zorunluluk tarihi hala belli değildir.

• Litvanya

Litvanya’da i.MAS olarak bilinen SAF-T raporu 2016 yılında büyük vergi mükellefleri için uygulamaya konmuştur. Büyüklüklerine bağlı olarak işletmeler için yıldan yıla kademeli olarak zorunlu hale geldi, ancak 2020’den itibaren zorunluluk tüm vergi mükellefleri için geçerli hale geldi. Gerekli dosya formatı XML’dir ve bu XML Litvanya makamının talebi üzerine sunulacaktır.

i.MAS’ta üç ana yapı bulunmaktadır;

1. i.SAF: Satış ve satın alma faturalarını içerir ve rapor, raporlama dönemi için ayın 20’sinde aylık olarak sunulmalıdır.
2. i.VAZ: Malların ülke içindeki hareketleri için taşıma veya sevkiyat belgesini içerir.
3. i.SAF-T: Sadece yerleşik işletmeler için talep edilir ve bunların muhasebe işlemleri raporda yer almalıdır.

• Lüksemburg

Lüksemburg’da SAF-T raporu ya da bilinen adıyla FAIA (Fichier Audit Informatisé) 2011 yılında maliye bakanlığı tarafından uygulamaya konulmuştur. Rapor sunumu henüz zorunlu değildir, ancak Maliye Bakanlığı’nın (AED) talebi üzerine vergi mükellefleri bir SAF-T raporu sunmakla yükümlüdür.

Talep edilen dosya formatı XML’dir; ancak AED, XBRL ve DBF gibi diğer formatları da kabul etmektedir. Bu düzenleme yalnızca yerleşik vergi mükellefleri için geçerlidir, yani yerleşik olmayan şirketler bu yükümlülükten muaftır. Yerleşik vergi mükelleflerinin standart hesap planı, AED’nin talebi üzerine raporlanacaktır. Ayrıca yıllık 112.000 €’luk bir eşik bulunmaktadır. SAF-T raporu şunları içerir;

• Başlık
• Masterfile (Genel Muhasebe Hesapları, Müşteriler, Tedarikçiler)
• Genel Muhasebe Girişleri
• Kaynak Belgeler (Satış ve Satın Alma Faturaları)

Kapsam dahilinde tanıtılan 3 şema bulunmaktadır. Bunlar;

1. FAIA_Full Schema: Tam muhasebe yazılımına ve entegrasyonlara sahip vergi mükellefleri için
2. FAIA_Reduced: Muhasebe yazılımı ile faturalama yazılımını ayrı ayrı kullanan vergi mükellefleri için
3. FAIA_Reduced B: Yalnızca muhasebe yazılımı kullanan vergi mükellefleri için

AED’nin ayrıca uyumsuzluk nedeniyle para cezaları vardır. Bu cezalar ihlal başına toplamda 5.000 Euro’ya kadar; veya günlük olarak 50€’dan 1.000€’ya kadar uygulanabilir.

• Norveç

Norveç vergi dairesi (Skatteetaten), SAF-T düzenlemesini 2017 yılında gönüllülük esasına göre uygulamaya koydu. Ocak 2020’den itibaren, Skatteetaten’in talebi üzerine cirosu 5 milyon NOK’un üzerinde olan vergi mükellefleri için zorunludur.

Gerekli dosya formatı XML’dir ve rapor şunları içermelidir;

• Başlık
• Ana Dosyalar (Genel Muhasebe Hesapları, Müşteriler, Tedarikçiler, Vergi Tablosu, Analiz Tipi Tablosu, Sahipler)
• Genel Muhasebe Girişleri

• Polonya

Polonya maliye bakanlığı Temmuz 2016’da büyük vergi mükellefleri için SAF-T’yi uygulamaya koydu. 2018 yılından itibaren kademeli olarak tüm vergi mükellefleri için zorunlu hale geldi. Dosya türleri JPK (Jednolity Plik Kontrolny) olarak adlandırıldı. JPK KDV, 2020’den itibaren aylık JPK_V7M ve üç aylık JPK_V7K ile değiştirildi. Bu SAF-T raporu, yerleşik ve yerleşik olmayan vergi mükelleflerine tabidir. Yedi farklı JPK türü vardır. Bunlar;

JPK_KR: Muhasebe defterleri JPK_MAG: Depo veya Saklama Alanları JPK_WB: Banka Ekstreleri JPK_VAT: (veya JPK V7M/K): KDV İadeleri JPK_FA: (KDV Faturaları) JPK_PKPIR: (Gelir ve gider vergisi defterleri) JPK_EWP: (Gelir kaydı)

Yalnızca JPK_V7M/K raporları, raporlama döneminden sonraki ayın 25’inci gününe kadar vergi dairesine sunulmalıdır. Diğer JPK dosyaları yetkili makamın talebi üzerine sağlanır. Dosya formatı XML’dir ve vergi mükellefleri dijital imza için hala USB kullanmaktadırlar. Uyumsuzluk veya hatalı gönderimler için cezalar vardır.

• Porketiz

SAF-T raporu Portekiz’de Ocak 2008’de tanıtıldı. 2 tür gönderim vardır. Bunlar SAF-T kapsamında aylık KDV beyannamesi ve yıllık özet raporlamadır. Portekiz Maliye Bakanlığı Autoridade Tributária (AT), raporlama döneminden sonraki ayın 20’sine kadar bu raporu talep etmektedir. Gerekli rapor formatı diğer SAF-T çözümlerinin çoğunda olduğu gibi XML’dir. Bu kapsamda üç ana Portekiz defteri bulunmaktadır:

• Muhasebe

SAF-T PT’ye yönelik muhasebe dosyalarının elektronik formatını oluşturmak için muhasebe sistemleri bilgileri kaydedecektir. Mükellefler dosyayı aylık veya yıllık olarak doldurabilmektedir. Bu raporlar; kalemlerin listesi, müşteri ve tedarikçilerin bilgileri, hesap planı ve muhasebe kayıtları.

• KDV Raporlaması

SAF-T PT kapsamında elektronik KDV beyannamelerinin her ayın 5’ine kadar verilmesi gerekmektedir. Vergi dairesi bu dosyaların sırayla hazırlanmasını şart koşuyor. Ayrıca otorite, dosya oluşturma süreçlerinde kontrol amaçlı olarak bu dosyaların bir önceki faturanın elektronik imzası yoluyla şifrelenmesini zorunlu kılmaktadır.

• Taşıma Evrakları

Malların hareketleri söz konusu olduğunda Portekiz Vergi ve Gümrük İdaresi, kodu otomatik olarak alarak gerçek zamanlı verilere ihtiyaç duyar. Bu kod, malların hareketinin etkinleştirilebilmesi için taşıma belgesine entegre edilmiştir.

• Romanya

Romanya Vergi Dairesi ANAF (Ulusal Mali İdare Ajansı) SAF-T çözümünü uygulamaya koydu ve düzenleme aşağıdaki aşamalarda zorunlu hale geldi:

• Ocak 2022: Büyük vergi mükellefleri
• Ocak 2023: Orta ölçekli vergi mükellefleri
• Ocak 2025 Küçük ölçekli vergi mükellefleri

Romanya’da SAF-T kapsamında 3 tür rapor bulunmaktadır. Bunlar:

• D406 Beyannamesi: Bu rapor aylık veya üç aylık vergi ve muhasebe bilgilerini içerecektir.
• D406 Varlık Beyannamesi: Mali yıla bağlı olarak yıllık varlık bilgileri ANAF’a raporlanacaktır.
• D406 Stok Beyannamesi: ANAF’ın talebi üzerine, talepten itibaren 30 gün içerisinde stok bilgileri verilecektir.

D406 beyanı aşağıdakileri içerecektir:

• Başlık
• Ana Dosyalar (Genel Muhasebe Hesapları, Müşteriler, Tedarikçi, Vergi tablosu, OUM tablosu, Hareketler, Ürünler, Analiz türleri, Depo, Hareketler, Duran Varlıklar Defteri)
• Genel Muhasebe
• Kaynak Belgeler (Satış & Satın Alma faturaları, Ödemeler, Stok Hareketleri, Sabit Kıymet Hareketleri)

Vergi mükellefleri, ANAF’a ibraz etmeden önce belgeyi ANAF tarafından sağlanan DUK Entegratörü aracılığıyla doğrulamalıdır. DUK ile doğrulamanın ardından vergi mükellefleri beyanlarını başarıyla gerçekleştirebilmektedir.

• Türkiye (e-Defter)

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), 2011 yılında e-defter uygulamasını tanıttı. Düzenleme, mükelleflerin cirolarına bağlı olarak kademeli olarak zorunlu hale getirildi. GİB tarafından belirlenen gerekli dosya formatı XML’dir ve bu rapor genel yevmiyeleri, defteri kebirleri ve defter özet raporlarını içerecektir. Gönderim sıklığı aylıktır. Gerçek kişi vergi mükelleflerinin nitelikli elektronik sertifikaya veya mali damgaya, tüzel kişi vergi mükelleflerinin ise mali damgaya sahip olmaları gerekmektedir.

Türkiye’de e-defter tutmanın avantajları arasında zaman ve maliyet tasarrufu, kayıtların elektronik ortamda arşivlenmesi, noter onay sürecinin hızlandırılması sayılabilir.

• Ukrayna

SAF-T UA 2021 yılında uygulamaya konmuştur ancak vergi mükellefleri 1 Ocak 2023’ten itibaren SAF-T raporunu gönüllü olarak sunacaklardır. Gerekli dosya formatı çoğu SAF-T ülkesinde olduğu gibi XML’dir. Zorunluluğun Ocak 2025’ten itibaren büyük mükellefler için, Ocak 2027’den itibaren ise tüm vergi mükellefleri için kademeli olarak kaldırılması planlanıyor. Mükelleflerin bildirimden itibaren iki gün içinde raporu sunmaları gerekiyor.

Rapor şunları içerecektir;

• Genel Muhasebe Girişleri
• Satış muhasebe
• Duran Varlıklar
• Nakit makbuzları
• Maddi Olmayan Varlık
• Hareketleri Vergi Mutabakatları